Güneş Enerjisi Santrali (GES) verimliliğini üretilen enerjideki kayıplar belirler. GES verim kayıpları çevresel koşullardan tasarıma, kullanılan malzemeden işçiliğe, güneş paneli temizliğinden tozlanmaya kadar birçok faktörden kaynaklanmaktadır. Güneş Enerjisi Santralinin performans kaybı olmaksızın yatırımcısına hizmet verebilmesi için işletme bakımının düzenli aralıklarla ve uzman bir firma tarafından gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bunların haricinde “Güneş Enerjisi Santralleri Kurulumu Sonrasında Yaşanan Aksaklıklar” yazımızda bahsettiğimiz gibi yaşanılabilecek aksaklıklar da verim kaybını etkiler.

Güneş panelleri, GES işletme bakımı düzenli yapıldığında, ortam koşullarının elverişli ve yüzeyinin temiz olması durumunda nominal güçlerini üretebilirler. Bu bakımdan bir Güneş Enerjisi Santralinde temizlik performansı etkileyen önemli bir unsurdur. Güneş panellerinin üretim kabiliyeti panellerin üzerinde toz, kir, polen, kuş dışkısı ve çeşitli partiküllerin birikip yapışmasıyla azalır. Güneş panellerinin üzerinde kuş pisliği gibi cama yapışan kalıntıların varlığı, güneş panellerinde “hot-spot” olarak adlandırılan yanıklara neden olur ve solar panel bir müddet sonra arızalanır. Güneş panellerinin üzerinde yer alan güneş hücrelerinde üretilen elektronlar komşu solar hücreye iletkenlerle aktarılır ve her aktarımda voltajı artarak panel çıkış kablosuna kadar iletilir. Eğer aynı anda solar hücrelerin tamamı gölgede kalmışsa hiç elektrik üretimi olmadığı için problem oluşmaz. Fakat solar hücrelerin sadece bir veya birkaçı gölgede kalırsa kendilerinden önceki sırada yer alan ve güneş gören hücrelerde üretilmiş olan elektrik, gölgede kalan ve üretime katkıda bulunmayan solar hücrenin içinden geçmeye çalışacak ve direnç ile karşılaşacaktır. Elektrik, gölgede kalmış hücrenin içinden geçerken bu direnç nedeni ile gölgede kalan hücreyi ısıtmaya başlar. Bu olaya sıcak nokta ‘hot spot’ denir. Yeni jenerasyon panellerde by pass diod’lar kullanılarak bu etki en aza indirgenir. Genel bir tanımla 1/3’ü gölgede kalan bir güneş panelinin üretim kapasitesi 1/3 oranında değil 2/3 oranında azalır. Bu nedenle güneş panellerini yerleştirirken gölge almayan yerleri seçmek ve panellerin üzerinde gölgeleme unsuru oluşturacak etkenlerin engellenmesi gerekir.

Güneş panelleri maksimum verimlilik için düzenli aralıklarla İyonize Saf Su ile yıkanarak temizlenmeli ve bakımı yapılmalıdır. Ticari deterjanlar ve çeşitli kimyasal temizleyicilerle GES temizliği yapmak zaman alıcı, pahalı, çevre ve personel için tehlikelidir, hatta panellerin yapısına önemli ölçüde zararlar verebilir. Bu işlem özellikle büyük güneş tarlaları için oldukça zor ve tehlikelidir. Fotovoltaik sistemlerde amaç verimliliği maksimumda tutup, işletme ve bakım maliyetinin en aza indirilmesidir.

Güneş Enerjisi Santrali (GES) Temizliğinde Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Güneş panelleri temizlenirken, üzerine basılmamalıdır. Üzerine basılan panellerde gözle görünmeyen mikro çatlaklar oluşur ve oluşan bu çatlaklar solar panel veriminin azalmasına ve bir müddet sonra panelin tamamen hurdaya dönüşmesine sebep olur.
• Solar Panel temizliği sırasında deterjan, kimyasal ve basınçlı su kullanılmamalıdır. Kuyu suyu ve taşıma suyu ile yapılan temizlik, güneş panellerinin korozyona uğramasına ve ömrünün kısalmasına neden olur. Solar modül temizliğinden mutlaka iyonize edilmiş ya da saflaştırılmış su kullanılmalıdır.
• Güneş paneli temizliğiyapılırken; suyun soğuk, panelin sıcak veya suyun sıcak, panelin soğuk olmamasına dikkat edilmelidir. Bu durum termal şoka sebep olup, panellerin zarar görmesine yol açmaktadır.
• Güneş enerjisi panel temizlik ve bakımları düzenli periyodlarda ve aynı zamanda yapılmalıdır. Temizlik periyoduna uyulmalı ve atlanmamalıdır. Çamurlu yağmur sonrası, kırsal kesimlerde tarımsal faaliyetlere ve polen mevsimine göre periyotlar dışında ekstra temizlik yapılabilir.

Güneş enerjisi santrallerinde, standart uygulamada yılda en az 2 kez panel temizliği yapılmalıdır. Ekstra çevre ve meteoroloji koşullarına bağlı olarak GES panel temizliği sayısı arttırılabilir. Her bir güneş enerjisi santralinin kirlenme koşulları farklıdır. Çatı GES’lerde panel açısı arazi tipi solar enerji santrallerine göre daha düşüktür. Bu da çatıdaki panellerin daha fazla tozlanmasına sebep olur. Özellikle yaz aylarında yağmursuz geçen gün sayılarının fazlalığı tozlanma kayıplarını arttırır.

Bu bakımdan her bir santralin panellerinin kirlenme koşulları birbirinden farklıdır. Fixente Ar – Ge ekibinin geliştirdiği tozlanma algoritmaları anlık olarak tozlanma kayıplarını yüzdesel olarak kullanıcıya bildirmektedir. Bu sayede yatırımcıya en uygun temizlik zamanı ile veriye dayalı bilgi verebilmekteyiz.